İstanbul’un Şile ile Kocaeli’nin Kandıra ilçesi arasında yapılması planlanan Sungurlu Barajı ve HES projesine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan ‘ÇED Olumlu’ kararı çıktı. İstanbul, Ağva bölgesi ve Kocaeli Akçaova bölgesinde kurulacak Sungurlu Barajı ile İstanbul’a içme suyu sağlanması planlanıyor.
Sungurlu Barajı hakkında 2016 yılında verilen ÇED Olumlu Kararı, proje hakkında saha çalışması yapılmadığı, ÇED Raporunda verilen verilerin, uzun süreli ölçüm ve gözlemlere dayanmadığı nedeniyle iptal edilmişti.
Uzun süreli ölçüm ve gözlemlerin dört mevsim olarak gerçekleşmesi gerekirken, kararın Danıştay tarafından onanmasından sonra 2 ay içerisinde DSİ tarafından ÇED Raporu tekrar sunuldu.
Raporda revize edildiği iddia edilen hususlar dört mevsim gözlemden uzak, günübirlik çalışmalara dayalı. Bu nedenle, mahkeme kararında belirtilen eksiklikler ÇED Raporunda halen ortadan kalkmadı. Rapor kapsamında 1 yıllık gözlem gerçekleşmediğinden iptal gerekçeleri aynen devam etmekte.
Proje bölgesi, tarım, orman, mera ve yerleşim yerlerinden oluşurken, ekolojik değerlendirmeden yoksun olan ÇED Raporunda tahribatın etkisi ve değerlendirmesi, sadece havza açısından değil, projenin asıl etkisini göstereceği bölge açısından da eksik.
Barajın faaliyet göstermesi ile birlikte Tekzen ve Akaova Mahalleleri tamamen sular altında kalmakla birlikte bölgede yer alan 12 diğer köy de projenin doğrudan etki alanında. Bu kapsamda projenin etki alanında yer alan nüfusun büyük bir çoğunluğu yer değiştirmek zorunda kalacak. Barajın faaliyet göstermesiyle birlikte sular altında kalacak ve kuraklaşacak toplam tarım ve orman alanı, 2.575 ve 615 hektar.
Kuraklaşacak bir diğer bölge ise Ağva. Ağva yerleşiminin temel öğesi olan iki kanal, Baraj faaliyeti ile birlikte suyu kesilecek çaydan besleniyor. Ancak projenin bir diğer etki değerlendirmesi ise Kanal İstanbul ile birlikte İstanbul’da gerçekleşecek tahribat yönünden. İstanbul’un acil su ihtiyacını karşılamak amacıyla planlanan proje kapsamında, İstanbul’un su ihtiyacı olduğu gerek DSİ’nin gerekse Tarım Orman Bakanlığının stratejik belgelerinde tanımlı değil.
Kanal İstanbul Projesi ile birlikte İstanbul’un su sorununun ortaya çıkacağı öngörüsü üzerinden su ihtiyacının olduğu ön plana çıkarılmak istense de, bir projenin getirdiği tahribat yeni bir projenin tahribatı ile giderilemez. Kanal İstanbul projesi ile birlikte iki tane içme suyu barajı yok olacak. Bu durumda içme suyu ihtiyacı ortaya çıkacaksa Kanal İstanbul projesi neden yapılıyor sorusu yine aklımıza gelmekte.
İSKİ’nin performans raporlarında İstanbul’un kayıp-kaçak su oranı %24.1 olarak ifade ediliyor. Proje ile temin edilmesi amaçlanan 30 milyon m3/yıl ek su miktarı ise İSKİ’nin kayıp-kaçak engelleme çalışmalarıyla karşılanabilecek düzeyde.
İstanbul’un su ihtiyacı olsa bile ihtiyacın su varlıklarının etkili kullanımı ve mevcut varlıkların verimliliğinin arttırılarak giderilebilmesi mümkün. Bu kapsamda tekil bir plandan ibaret olan Sungurlu Barajı, kamu yararı amacından uzak, plansız, öngörüsüz bir faaliyet ortaya koymakta.